Διαβάζοντας το άρθρο του κ. Μανδραβέλη στην Καθημερινή σχετικά με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας (ναι και από αυτά ξέρει ο Πάσχος) μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το σχόλιο ενός αναγνώστη που θέτει με πολύ ωραίο τρόπο το ζήτημα ποιον συμφέρει η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας.
Tου Πασχου Mανδραβελη - Καθημερινή
Δυστυχώς και η συζήτηση περί ΔΕΗ γίνεται υπό τους ήχους του Θωμά Μπακαλάκου, δηλαδή παρέμεινε στη δεκαετία του 1970. Ο συνδικαλιστικός τσαμπουκάς «θα σας σβήσουμε», οι μεγαλοστομίες «θα ματώσουμε» και το ανεδαφικό «δεν πουλάμε» (λες και οι συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ έχουν κληρονομήσει τη ΔΕΗ από τους πατεράδες τους) αποκρύπτουν τα πραγματικά ζητήματα, τα οποία πρέπει να συζητηθούν εξαιτίας της αναγκαίας κι επικείμενης απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Εντάξει, η ΓΕΝΟΠ δεν... πουλάει λιγνιτικές μονάδες. Το ερώτημα, όμως, είναι, ποιος τις αγοράζει... Σε όλο τον κόσμο (πλην Ελλάδος και Τουρκίας) η κατανάλωση λιγνίτη μειώνεται, διότι αν προστεθεί το κόστος ρύπανσης, είναι ασύμφορος. Τα λιγνιτικά πεδία έπειτα από δεκαετίες εκμετάλλευσης εξαντλούνται. Ποιος, λοιπόν, θα βάλει τα λεφτά του στην Ελλάδα για να αγοράσει μονάδες οι οποίες σε ολόκληρη την Ευρώπη σβήνουν;
Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια έχουν μεγάλο κόστος κατασκευής και σχεδόν μηδαμινό κόστος λειτουργίας. Αν εξαιρέσουμε τη χρήση νερών. Το ερώτημα, λοιπόν, που μπαίνει στην περίπτωση ιδιωτικοποίησης μιας τέτοιας μονάδας είναι οι όροι λειτουργίας της. Τι θα γίνει σε περιόδους λειψυδρίας; Ποιος θα έχει προτεραιότητα στη χρήση υδάτων; Θα πληρώνεται το νερό από τον ιδιώτη ιδιοκτήτη ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου;
Η ΔΕΗ σήμερα χρησιμοποιεί τους υδάτινους πόρους της χώρας δωρεάν, στη λογική τού «όλοι κράτος είμαστε» ή «τα δικά σας είναι δικά μας και τα δικά μας είναι δικά σας». Αυτό κακώς ισχύει για τη ΔΕΗ, αλλά επ’ ουδενί δεν μπορεί να ισχύει για έναν ιδιώτη.
Εκτός αυτών, υπάρχει κι ένα άλλο πολύ λεπτό ζήτημα. Για να δημιουργηθούν οι μεγάλες τεχνητές λίμνες (Πλαστήρα στην Καρδίτσα, του Αλιάκμονα στη Δυτική Μακεδονία κ. λπ.) χρησιμοποιήθηκαν δημόσιες εκτάσεις και απαλλοτριώθηκαν ιδιωτικές περιουσίες. Τότε –στη λογική «όλοι κράτος είμαστε» – οι απαλλοτριώσεις έγιναν για ένα κομμάτι ψωμί, αλλά το σημαντικό είναι άλλο. Τυπικά, αυτές οι λίμνες και οι παρόχθιες εκτάσεις ανήκουν στη ΔΕΗ. Τις έχει «αγοράσει». Ιδιωτικοποιούνται κι αυτές μαζί με ένα υδροηλεκτρικό έργο;
Ολα αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν, αλλά δυστυχώς στη χώρα μας επαναλαμβάνουμε διαρκώς το πάθημα των συχνοτήτων. Στη δεκαετία του ’80, όλοι –ή τουλάχιστον οι εχέφρονες– ήξεραν ότι αργά ή γρήγορα η ραδιοτηλεοπτική αγορά θα απελευθερωθεί. Είχε γίνει σε ολόκληρο τον κόσμο και αφού δεν υπήρχαν τα μέσα... κατάρριψης δορυφόρων, θα γινόταν και στην Ελλάδα. Αντί λοιπόν τότε να ξεκινήσει ένας σοβαρός διάλογος για τους όρους απελευθέρωσης, ώστε να τεθούν κανόνες στην επικείμενη αγορά, η συζήτηση πολώθηκε στην ανάγκη ύπαρξης κρατικού μονοπωλίου. Τελικά η αγορά απελευθερώθηκε εν μια νυκτί κι έγινε το «... κι αλεστικά μη δώσετε».
Το ίδιο ακριβώς θα συμβεί και στον χώρο της Ανώτατης Παιδείας, όπου η συζήτηση εστιάσθηκε στο «ναι ή όχι στο άρθρο 16», το ίδιο θα συμβεί και με την αγορά ενέργειας. Αναγκαστικά θα απελευθερωθεί και αναγκαστικά θα πουλήσουμε ή θα κλείσουμε εργοστάσια της ΔΕΗ. Οχι επειδή θα το επιβάλει η τρόικα ή το θέλει η Κομισιόν, αλλά επειδή θα είναι ζημιογόνος.
Η απελευθέρωση είναι προ των πυλών, αλλά αυτή τη φορά πρέπει να γίνει συντεταγμένα. Αντί, λοιπόν, η ΓΕΝΟΠ να ακούει τραγούδια του Μπακαλάκου ή να αναπολεί τα φεστιβάλ νεολαίας της δεκαετίας του ’70, καλό είναι να καταθέσει καμιά σοβαρή πρόταση.
Σχολιασμός του άρθρου από τον/την Ν.Τ.
1. Τα εργοστάσια της ΔΕΗ φυσικά και ανήκουν στους εργαζόμενους της ΔΕΗ. Τουλάχιστον κατά ένα μέρος. Και όχι με την κομμουνιστική λογική. Αλλά γιατί απλά υπάρχει μια συμβατική σχέση μεταξύ ΔΕΗ και εργαζόμενων σε αυτή. Εδώ και δεκαετίες οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζόμενων στη ΔΕΗ αντί να κατατίθεντο σε ειδικό ταμείο για την συνταξιοδότηση τους δίνονταν στην ΔΕΗ και τις χρησιμοποιούσε για τις επενδύσεις της (Να θυμίσω ότι οι ενεργειακές επιχειρήσεις είναι εντάσεως κεφαλαίου). Σε αντάλλαγμα η ΔΕΗ αναλάμβανε να δίνει τις συντάξεις σε αυτούς. Το πως θα διαρρηχθεί αυτή η σχέση πρέπει να μας το πει ο κ Μανδραβέλης.
2. Η Δ.Ε.Η είναι μεν εταιρεία όπου την πλειοψηφία έχει το κράτος αλλά είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο και έχει πολλούς μικρομετόχους. Η τυχόν πώληση στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων και οι τυχόν απώλειες που θα έχει η μετοχή της μάλλον μοιάζει με απιστία.
3. "Ο λιγνίτης είναι ασύμφορος". Έτσι είναι αν έτσι πιστεύετε κ. Μανδραβέλη αλλά θα πρέπει να εξηγήσετε γιατί όλοι οι ιδιώτες θέλουν να πάρουν την άδεια για την Βεύη.
4. Οι τεχνητές λίμνες δημιουργήθηκαν σε δημόσιο ή απαλλοτριωμένο χώρο. Και νομικώς - γιατί οι νόμοι είναι το κριτήριο - είναι απολύτως εντάξει.
5. Τα υδροηλεκτρικά είναι από τα πιο φιλικά στο περιβάλλον και τα πιο προσοδοφόρα. Έχουν αποσβέσει την αξία τους, έχουν μικρό λειτουργικό κόστος και δεν μολύνουν. Για ποιό λόγο θα πρέπει να πωληθούν ? Ποιά επιχειρηματικά κριτήρια θα προέκριναν μια τέτοια κίνηση ?
6. Η Δ.Ε.Η δεν "χρησιμοποιεί" τους υδάτινους πόρους γιατί απλούστατα δεν τους καταναλώνει. Η ΔΕΗ διαχειρίζεται τους υδάτινους πόρους με σημαντικότερους αποδέκτες τους γεωργούς οι οποίοι έχουν ανάγκη αυτή τη διαχείριση.
Αναμένω ένα επόμενο άρθρο ή μια απάντηση όπου ο κ. Μανδραβέλης θα εξηγεί
Α. αν η ιδιωτικοποίηση μονάδων της ΔΕΗ θα είναι επ' ωφέλεια του καταναλωτή (γιατί αυτό μας ενδιαφέρει τελικά) και με ποιόν τρόπο.
Β. αν ο ανταγωνισμός θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών του ρεύματος, και αν όχι γιατί
Γ. Τι συνέβη με τις ιδιωτικοποιήσεις στην Αμερική και γιατί εκεί το σύστημα κατέρρευσε. Τι γίνεται στην περίπτωση που μια μεγάλη εταιρεία παραγωγής ρεύματος πτωχεύσει και κλείσει (Το ρεύμα είναι δημόσιο αγαθό).
Δ. Θα πρέπει να μας πει αν οι μελλοντικοί επενδυτές δεσμεύονται να μην λάβουν επιδοτήσεις για τις - τεράστιες - μελλοντικές επενδύσεις που θα πρέπει να κάνουν.
Τέλος θα πρέπει να μας εξηγήσει - προτιμώ με ιδεολογικούς όρους - την εξής αντίφαση: Γιατί στον τραπεζικό τομέα - που είναι επίσης εντάσεως κεφαλαίου - πρέπει να γίνουν συγχωνεύσεις για να επιβιώσουν ενώ στον ενεργειακό τομέα θα πρέπει να γίνει αποκέντρωση και άνοιγμα αγοράς.
Δυστυχώς και η συζήτηση περί ΔΕΗ γίνεται υπό τους ήχους του Θωμά Μπακαλάκου, δηλαδή παρέμεινε στη δεκαετία του 1970. Ο συνδικαλιστικός τσαμπουκάς «θα σας σβήσουμε», οι μεγαλοστομίες «θα ματώσουμε» και το ανεδαφικό «δεν πουλάμε» (λες και οι συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ έχουν κληρονομήσει τη ΔΕΗ από τους πατεράδες τους) αποκρύπτουν τα πραγματικά ζητήματα, τα οποία πρέπει να συζητηθούν εξαιτίας της αναγκαίας κι επικείμενης απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Εντάξει, η ΓΕΝΟΠ δεν... πουλάει λιγνιτικές μονάδες. Το ερώτημα, όμως, είναι, ποιος τις αγοράζει... Σε όλο τον κόσμο (πλην Ελλάδος και Τουρκίας) η κατανάλωση λιγνίτη μειώνεται, διότι αν προστεθεί το κόστος ρύπανσης, είναι ασύμφορος. Τα λιγνιτικά πεδία έπειτα από δεκαετίες εκμετάλλευσης εξαντλούνται. Ποιος, λοιπόν, θα βάλει τα λεφτά του στην Ελλάδα για να αγοράσει μονάδες οι οποίες σε ολόκληρη την Ευρώπη σβήνουν;
Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια έχουν μεγάλο κόστος κατασκευής και σχεδόν μηδαμινό κόστος λειτουργίας. Αν εξαιρέσουμε τη χρήση νερών. Το ερώτημα, λοιπόν, που μπαίνει στην περίπτωση ιδιωτικοποίησης μιας τέτοιας μονάδας είναι οι όροι λειτουργίας της. Τι θα γίνει σε περιόδους λειψυδρίας; Ποιος θα έχει προτεραιότητα στη χρήση υδάτων; Θα πληρώνεται το νερό από τον ιδιώτη ιδιοκτήτη ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου;
Η ΔΕΗ σήμερα χρησιμοποιεί τους υδάτινους πόρους της χώρας δωρεάν, στη λογική τού «όλοι κράτος είμαστε» ή «τα δικά σας είναι δικά μας και τα δικά μας είναι δικά σας». Αυτό κακώς ισχύει για τη ΔΕΗ, αλλά επ’ ουδενί δεν μπορεί να ισχύει για έναν ιδιώτη.
Εκτός αυτών, υπάρχει κι ένα άλλο πολύ λεπτό ζήτημα. Για να δημιουργηθούν οι μεγάλες τεχνητές λίμνες (Πλαστήρα στην Καρδίτσα, του Αλιάκμονα στη Δυτική Μακεδονία κ. λπ.) χρησιμοποιήθηκαν δημόσιες εκτάσεις και απαλλοτριώθηκαν ιδιωτικές περιουσίες. Τότε –στη λογική «όλοι κράτος είμαστε» – οι απαλλοτριώσεις έγιναν για ένα κομμάτι ψωμί, αλλά το σημαντικό είναι άλλο. Τυπικά, αυτές οι λίμνες και οι παρόχθιες εκτάσεις ανήκουν στη ΔΕΗ. Τις έχει «αγοράσει». Ιδιωτικοποιούνται κι αυτές μαζί με ένα υδροηλεκτρικό έργο;
Ολα αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν, αλλά δυστυχώς στη χώρα μας επαναλαμβάνουμε διαρκώς το πάθημα των συχνοτήτων. Στη δεκαετία του ’80, όλοι –ή τουλάχιστον οι εχέφρονες– ήξεραν ότι αργά ή γρήγορα η ραδιοτηλεοπτική αγορά θα απελευθερωθεί. Είχε γίνει σε ολόκληρο τον κόσμο και αφού δεν υπήρχαν τα μέσα... κατάρριψης δορυφόρων, θα γινόταν και στην Ελλάδα. Αντί λοιπόν τότε να ξεκινήσει ένας σοβαρός διάλογος για τους όρους απελευθέρωσης, ώστε να τεθούν κανόνες στην επικείμενη αγορά, η συζήτηση πολώθηκε στην ανάγκη ύπαρξης κρατικού μονοπωλίου. Τελικά η αγορά απελευθερώθηκε εν μια νυκτί κι έγινε το «... κι αλεστικά μη δώσετε».
Το ίδιο ακριβώς θα συμβεί και στον χώρο της Ανώτατης Παιδείας, όπου η συζήτηση εστιάσθηκε στο «ναι ή όχι στο άρθρο 16», το ίδιο θα συμβεί και με την αγορά ενέργειας. Αναγκαστικά θα απελευθερωθεί και αναγκαστικά θα πουλήσουμε ή θα κλείσουμε εργοστάσια της ΔΕΗ. Οχι επειδή θα το επιβάλει η τρόικα ή το θέλει η Κομισιόν, αλλά επειδή θα είναι ζημιογόνος.
Η απελευθέρωση είναι προ των πυλών, αλλά αυτή τη φορά πρέπει να γίνει συντεταγμένα. Αντί, λοιπόν, η ΓΕΝΟΠ να ακούει τραγούδια του Μπακαλάκου ή να αναπολεί τα φεστιβάλ νεολαίας της δεκαετίας του ’70, καλό είναι να καταθέσει καμιά σοβαρή πρόταση.
Σχολιασμός του άρθρου από τον/την Ν.Τ.
1. Τα εργοστάσια της ΔΕΗ φυσικά και ανήκουν στους εργαζόμενους της ΔΕΗ. Τουλάχιστον κατά ένα μέρος. Και όχι με την κομμουνιστική λογική. Αλλά γιατί απλά υπάρχει μια συμβατική σχέση μεταξύ ΔΕΗ και εργαζόμενων σε αυτή. Εδώ και δεκαετίες οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζόμενων στη ΔΕΗ αντί να κατατίθεντο σε ειδικό ταμείο για την συνταξιοδότηση τους δίνονταν στην ΔΕΗ και τις χρησιμοποιούσε για τις επενδύσεις της (Να θυμίσω ότι οι ενεργειακές επιχειρήσεις είναι εντάσεως κεφαλαίου). Σε αντάλλαγμα η ΔΕΗ αναλάμβανε να δίνει τις συντάξεις σε αυτούς. Το πως θα διαρρηχθεί αυτή η σχέση πρέπει να μας το πει ο κ Μανδραβέλης.
2. Η Δ.Ε.Η είναι μεν εταιρεία όπου την πλειοψηφία έχει το κράτος αλλά είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο και έχει πολλούς μικρομετόχους. Η τυχόν πώληση στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων και οι τυχόν απώλειες που θα έχει η μετοχή της μάλλον μοιάζει με απιστία.
3. "Ο λιγνίτης είναι ασύμφορος". Έτσι είναι αν έτσι πιστεύετε κ. Μανδραβέλη αλλά θα πρέπει να εξηγήσετε γιατί όλοι οι ιδιώτες θέλουν να πάρουν την άδεια για την Βεύη.
4. Οι τεχνητές λίμνες δημιουργήθηκαν σε δημόσιο ή απαλλοτριωμένο χώρο. Και νομικώς - γιατί οι νόμοι είναι το κριτήριο - είναι απολύτως εντάξει.
5. Τα υδροηλεκτρικά είναι από τα πιο φιλικά στο περιβάλλον και τα πιο προσοδοφόρα. Έχουν αποσβέσει την αξία τους, έχουν μικρό λειτουργικό κόστος και δεν μολύνουν. Για ποιό λόγο θα πρέπει να πωληθούν ? Ποιά επιχειρηματικά κριτήρια θα προέκριναν μια τέτοια κίνηση ?
6. Η Δ.Ε.Η δεν "χρησιμοποιεί" τους υδάτινους πόρους γιατί απλούστατα δεν τους καταναλώνει. Η ΔΕΗ διαχειρίζεται τους υδάτινους πόρους με σημαντικότερους αποδέκτες τους γεωργούς οι οποίοι έχουν ανάγκη αυτή τη διαχείριση.
Αναμένω ένα επόμενο άρθρο ή μια απάντηση όπου ο κ. Μανδραβέλης θα εξηγεί
Α. αν η ιδιωτικοποίηση μονάδων της ΔΕΗ θα είναι επ' ωφέλεια του καταναλωτή (γιατί αυτό μας ενδιαφέρει τελικά) και με ποιόν τρόπο.
Β. αν ο ανταγωνισμός θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών του ρεύματος, και αν όχι γιατί
Γ. Τι συνέβη με τις ιδιωτικοποιήσεις στην Αμερική και γιατί εκεί το σύστημα κατέρρευσε. Τι γίνεται στην περίπτωση που μια μεγάλη εταιρεία παραγωγής ρεύματος πτωχεύσει και κλείσει (Το ρεύμα είναι δημόσιο αγαθό).
Δ. Θα πρέπει να μας πει αν οι μελλοντικοί επενδυτές δεσμεύονται να μην λάβουν επιδοτήσεις για τις - τεράστιες - μελλοντικές επενδύσεις που θα πρέπει να κάνουν.
Τέλος θα πρέπει να μας εξηγήσει - προτιμώ με ιδεολογικούς όρους - την εξής αντίφαση: Γιατί στον τραπεζικό τομέα - που είναι επίσης εντάσεως κεφαλαίου - πρέπει να γίνουν συγχωνεύσεις για να επιβιώσουν ενώ στον ενεργειακό τομέα θα πρέπει να γίνει αποκέντρωση και άνοιγμα αγοράς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια, συχνά, αργούν να δημοσιευθούν γιατί πρέπει πρώτα να ελεγχθεί ότι δεν είναι υβριστικά ή διαφημιστικά (κανένας άλλος έλεγχος δεν γίνεται) και επειδή το blog δεν είναι η δουλειά μας, αλλά το "ψώνιο" μας, ελέγχονται μόνο μια φορά τη μέρα.